Niegdysiejsza przynależność 27 grudnia, uroczystości zwanej w tradycji kościelnej świętem Jana Apostoła, do bożonarodzeniowego cyklu obrzędowego została zatarta przez współczesną rzeczywistość.

Obowiązująca dawniej na terenie Polski nazwa „trzecie święto Bożego Narodzenia” nie funkcjonuje w świadomości społecznej mieszkańców naszego rejonu. Współcześnie na terenie Czechowic-Dziedzic i okolicznych sołectw nie łączy się uroczystości świętego Jana z obrzędami związanymi z Bożym Narodzeniem. Jest wprost przeciwnie, bardzo często wśród aktywnych zawodowo respondentów powtarza się opinia, że 27 grudnia jest dniem pozbawionym sakralnego wymiaru i jakichkolwiek znamion uroczystości „nie uznajemy tego jako trzeci dzień świąt”, „to już się pracowało normalnie”. Niejednokrotnie w wypowiedziach rozmówców można również usłyszeć, że święto Jana „jest to całkiem normalny dzień, niczym się niewyróżniający, dzień pracy”. Obchody 27 grudnia w naszym rejonie wiążą się jednak nie tylko z powrotem do zawodowych zobowiązań, ale mieszczą w sobie inne formy tradycji, w tym tę podstawową i najważniejszą zarazem: coroczne święcenie wina.

[…]

Część z respondentów zapytanych o sposób postępowania z poświęconym napojem wymienia wzajemne częstowanie się winem – właśnie o takim zwyczaju wspominają pani Urszula Duława i pani Barbara Wiśniewska – „jak się przynosi to święte winko, to tam troszkę można udzielić komuś”, „świecę i później wszystkim rozdzielam”. Co ciekawe, czasem symbolicznie „częstowano w kościele”. Wtedy ksiądz „msze odprawioł, później wino poświęcił, (…) postawił szklanki i każdemu z kielicha pół szklanki wina naloł”.

Wszystkie osoby biorące czynny udział w obrzędzie święcenia wina potwierdzają, że takie wino przechowywano w domach. Większość z naszych rozmówców, zapytanych o powód takiego zachowania, jako przyczynę podaje leczniczo-profilaktyczne właściwości wina, które święcono „na lekarstwo”. Poświęcony napój spożywano „w razie jakiejś choroby”, na ogół jednak mieszkańcy nie potrafili wskazać konkretnego schorzenia, któremu wino miało zapobiegać…

Źródło:

Aleksandra Kubas, Świętego Jana Apostoła, 27 grudnia, [w:] Świat naszych przodków. Tradycje zimowego cyklu obrzędowego, oprac. Agnieszka Przybyła-Dumin, Czechowice-Dziedzice 2012.

Źródło:

Film dokumentalny: Tradycje zimowego cyklu obrzędowego na terenie naszej gminy, reż. Jakub Bergel, Czechowice-Dziedzice 2012.